Arabako Foru Aldundiak memoria historikoa berreskuratzeko konpromisoan aurrera egiten jarraitzen du, eta berriki 1936 eta 1945 arteko Aiaraldeko Kuadrillako udal funtzionarioen garbiketari buruzko txosten bat aurkeztu du Laudion.
Amurrioko, Artziniegako, Aiarako, Laudioko eta Okondoko udalerrietako eta lehengo Arrastariako eta Lezamako udalerrietako artxiboetan aktak eta espedienteak kontsultatu ondoren, EHUko Giza Eskubideen eta Botere Publikoen Unesco Katedrak txosten bat egin du. Txosten horrek langileen nomina berreraikitzen du eta beren eginkizunetatik zein baztertu ziren zehazten.
Aiarako Kuadrilla izan zen kolpe militarraren ondoren errepublikaren legezkotasunari leial izan zitzaion Arabako eremu bakarra, eta horrek egoera politiko berezia sortu zuen.
Egoera horren ondorioz, garbiketa bi fasetan bana daiteke. Lehena agintari errepublikanoek egin zuten, altxamendu militarrari (1936-1937) atxikitako langileak kargutik kentzeko. Garbiketa horrek pertsona kopuru txikiagoari eragin zion. Bigarrena 1937tik aurrera izan zen, eta botere publiko frankista berriek gauzatu zuten. Zehaztasunez, planifikatuta eta lege corpus zehatz batekin egin zen, ezkerreko ideologien edo euskal abertzaletasunaren aldeko langileen aztarna oro ezabatzeko.
1936an, kuadrillako udalek oso administrazio egitura txikiak zituzten, besteak beste, honako kargu hauek osatuak: idazkaria, diruzaina, medikua, farmazialaria, albaitaria eta aguazila, bai eta dirubiltzailea edo musika bandako zuzendaria eta beste zenbait postu ere. Errepresio profesionalak profil horiei eragin zien doi-doi 3.000 biztanle baino gehiago zituzten udalerrietan, esaterako, Laudion eta Aiaran, non gainerako udalerrietan baino are gutxiago baitziren.
Azterlana aurkezteko ekitaldia hilaren 18an izango da, 17:30ean, Laudioko Kasinoan, 1936ko uztailaren 18ko estatu kolpeak toki eremuan izan zituen ondorioak aztertuko dituen jardunaldi baten barruan.
Hartan, Valentín de Foronda Gizarte Historiako Unibertsitate Institutuko Javier Gómez Calvok "Funtzionarioen garbiketa, errepresio profesionalaren modu bat" gaia jorratuko du, eta Jon Penche, EHUko Giza Eskubideen eta Botere Publikoen Unesco Katedraren ikertzailea eta txostenaren egilea, Aiaraldeko udal langileen garbiketaz arituko da zehazki.